Wat is elektrostress / elektrogevoeligheid (EHS)?

Elektrostress, elektrogevoeligheid, of elektrohypersensitiviteit (EHS). Wat is het? Kan de elektromagnetische straling van draadloze apparatuur en elektrische apparaten gezondheidsklachten veroorzaken? Of zit het tussen de oren en moeten we niet zeuren?

Erkenning door overheid, wetenschappelijk bewijs, erkenning door artsen

Het Europees Parlement nam in 2009 bijna unaniem een belangrijke EU resolutie ‘Gezondheidsrisico’s in verband met elektromagnetische velden’ aan waarin wordt gepleit voor erkenning van EHS in navolging van Zweden. Ook verscheen in 2011 een EU-rapport van de Raad van Europa over de gezondheidsrisico’s van elektromagnetische straling. waarin stralingsarme ruimtes worden bepleit voor mensen met EHS. De Oostenrijkse Ärtztekammer (ÖÄK) nam op 3 maart 2012 een richtlijn voor de diagnose en behandeling van gezondheidsproblemen en ziektes die gerelateerd zijn aan elektromagnetische straling aan. De ÖÄK vertegenwoordigt wettelijk de beroeps-, sociale- en economische belangen van alle Oostenrijkste artsen.

Elektromagnetische straling en gezondheid is nog steeds het onderwerp van felle discussies en dat zal nog jaren zo blijven. Soms lijkt het bijna een geloofskwestie te zijn en worden eindeloos oude argumenten herkauwd. We zijn verzot op onze moderne technologie en willen die niet kwijt. De wens is de vader van de gedachte (‘niets aan de hand‘). Ondertussen is er wel steeds vaker erkenning door artsen en officiële erkenning door overheden. Elektrogevoeligheid wordt in Nederland op dit moment helaas nog steeds niet officiëel erkend.

“Ik heb er geen last van”

Als tegenargument wordt vaak gezegd dat elektrogevoelige personen helemaal niet direct kunnen voelen of de antenne aan of uit staat. Er is dan ook géén sprake van een zesde zintuig of zoiets. Er is een biologisch effect op het lichaam waarvan na verloop van tijd de gevolgen voelbaar worden. Ondertussen verschijnen steeds meer wetenschappelijke publicaties over elektrogevoeligheid. Het wel of niet kunnen voelen van elektromagnetische straling zegt overigens nog niets over langetermijn-effecten. Ook röntgen- en radioactieve straling is niet direct voelbaar maar toch zeer schadelijk. Zeer verontrustend is dat er al ettelijke duizenden wetenschappelijke studies zijn die biologische effecten aantonen van elektromagnetische straling, of je het nu kunt voelen of niet.

Heb ik last van elektrostress?

Door het langdurig verblijf op locaties met hoge niveaus van elektromagnetische straling of het veelvuldig werken met elektronische en draadloze apparaten kunnen sommige mensen een overgevoeligheid ontwikkelen. Een concreet voorbeeld is iemand die hoofdpijn krijgt na langdurig mobiel bellen. Of iemand die niet kan slapen, omdat het basisstation van de draadloze huistelefoon (DECT) te dicht bij het bed staat. Of iemand die hooikoortsklachten krijgt, uren nadat hij in een ruimte is geweest waar een zendmast op instraalt. Of iemand die buikpijn krijgt na langdurig werken achter de computermonitor.

Als de elektromagnetische straling wordt verminderd en de klachten verdwijnen of verminderen na enige tijd, kan er sprake zijn van elektrostress. U kunt voor zichzelf enigszins nagaan of u last heeft van elektrogevoeligheid. U krijgt dan klachten als u in de buurt bent van een plek met straling. De klachten verdwijnen weer als u een tijd op een ‘schone’ plek bent. Gun uzelf eens een paar dagen ‘hersteltijd’ op een schone plaats, zoals natuurcampings in het bos ver van zendmasten, zonder wifi, en zonder elektriciteit. Lastig is wel dat er een grote tijdvertraging kan zitten tussen blootstelling en het optreden van klachten. Soms merkt u het pas de volgende dag, net als bij een kater. Andere tests zijn als volgt. Probeer eens een aantal dagen niet te bellen met draadloze telefoons. Of verwijder het basisstation van de draadloze huistelefoon en de wifi-router uit verblijfs- en slaapruimtes. Zet deze ’s nachts helemaal uit. Plaats de elektrische wekker verder weg dan 1 meter van het hoofd. Bekijk eens of u een verschil bemerkt na enige dagen.

Typische klachten

Het is moeilijk om een eenduidig beeld te geven van typische klachten bij elektrogevoeligheid, want de symptomen verschillen per persoon. Ze zijn echter wel vaak consistent bij een enkel persoon. (Bijvoorbeeld iemand krijgt altijd last van zijn buik als hij langer dan een halfuur naast het basisstation van een draadloze huistelefoon zit.) De klachten verminderen als de bronnen van elektromagnetische straling worden weggenomen. Veel voorkomende klachten, verzameld door de Nederlandse Stichting Elektro-hypersensitiviteit (Stichting EHS) zijn:

• Ernstige vermoeidheid
• Duf, slaperig, duizelig
• Hoofdpijn, migraine, griepgevoel
• Gevoel een band om het hoofd te hebben
• Concentratieproblemen, onrustig
• Depressiviteit, gejaagdheid
• Oorsuizingen, tinnitus
• Huidproblemen
• Spierpijn, -spanningen of -slapte, kramp
• Pijnlijke gewrichten
• Functiestoornissen van het centrale en autonome zenuwstelsel, hormonale veranderingen.

De klachten komen vaak in combinatie voor. Ze lijken op die van het Chronische Vermoeidheidssyndroom (ME/CVS), Fibromyalgie (FM), Multiple Chemical Sensitivity (MCS), burnout, sick building syndrome en andere milieuziekten.

Vertraagde reactie

Het is algemeen bekend dat ons lichaam vaak vertraagd reageert op externe belasting zoals stress. Een burn-out kan na jaren van overbelasting ontstaan, maar daarna kun je weinig meer hebben. Spierpijn krijg je meestal één dag na lichamelijke inspanning. Allergische reacties kunnen sneller optreden, maar ook enkele uren tot dagen vertraagd.

Ervaringen

Uit vele ervaringsverhalen weten we dat elektrogevoeligheid meestal pas na langdurige stralingsbelasting ontstaat. Als iemand eenmaal elektrogevoelig is geworden, dan kan een belasting van één of enkele uren – afhankelijk van de intensiteit – al klachten opleveren. Meestal echter zijn de reacties vertraagd. Er zijn enkele personen die een voldoende sterke stralingsbelasting direct kunnen waarnemen, maar dat zijn uitzonderingen.

Verergering van overgevoeligheid

Personen die last hebben van deze straling kunnen in toenemende mate gevoelig worden voor andere elektromagnetische straling, bijvoorbeeld van andere elektrische apparaten. Ook kan de gevoeligheid zich uitbreiden tot voedselallergie, hooikoorts, en chemische stoffen. De elektrogevoeligheid kan zo onderdeel worden van een algehele overgevoeligheid.

Het kan jaren duren voordat een gevoeligheid wordt opgebouwd. Men kan dus in eerste instantie jarenlang probleemloos met een elektrisch of elektronisch apparaat gewerkt hebben, totdat op een dag de overgevoeligheid zich aandient. Vaak is er wel een trigger zoals een wisseling van apparatuur of een zware belasting van het immuunsysteem of stress. Als er dan geen passende maatregelen genomen worden en de ziekmakende elektromagnetische velden niet worden vermeden of afgeschermd dan kan de elektrogevoelige persoon uiteindelijk langdurig ziek worden.

Meer informatie

Elektrogevoeligheid – erkenning door artsen

Officiele erkenningen door de overheid

Wetenschappelijk bewijs voor elektrostress

Veilige niveaus van elektromagnetische straling

Richtlijnen voor veilige stralingsniveaus zijn de Duitse bouwbiologische richtlijnen (SBM2008). Deze zijn vele ordegroottes strenger dan de huidige wettelijke limieten.